Даследчая дзейнасць школьнікаў - дзейнасць вучняў, якая звязана з рашэннем вучнямі творчай, даследчай задачы з загадзя невядомым вынікам і прапануе наяўнасць асноўных этапаў, характэрных для даследавання ў навуковай сферы, зыходзячы з прынятых у навуцы традыцый: пастаноўку праблемы, вывучэнне тэорыі, падбор методык даследавання, збор матэрыялу, яго аналіз і абагульненне, уласныя вывады.Любое даследаванне мае такую структуру. Такі ланцужок з'яўляецца неад'емнай часткай даследчай дзейнасці, нормай яе правядзення.
Нягледзячы на несумненныя поспехі школьнікаў у засваенні даследчых уменняў і навыкаў, у практыцы правядзення даследчых работ захоўваецца тэндэнцыя да прадастаўлення работ, якія не адпавядаюць пералічаным вышэй патрабаванням.
Ніжэй пералічаны асноўныя памылкі настаўнікаў і вучняў:
- замена даследчай работы рэфератам, г. зн. аглядам розных навуковых крыніц;
- замена даследчай работы работай кампілятыўнага характару, г. зн. аб'яднаннем лагічна скампанаваных урыўкаў з розных тэкстаў;
- адсутнасць завершанасці ў рабоце, што тлумачыцца адсутнасцю сістэматычнага падыходу да даследчай дзейнасці;
- няздольнасць школьніка граматна весці дыскусію па абароне свайго даследавання і адказваць на пытанні журы і аўдыторыі, што гаворыць пра адсутнасць этапа папярэдняга абмеркавання на школьным узроўні.
Большасць цяжкасцей, асабліва ў пачатку даследчай дзейнасці, тлумачацца перш за ўсё тым, што самі даследчыкі не разумеюць розніцы паміж даследчай работай і рэфератам.
Да элементаў даследчай дзейнасці адносяцца:
- метады даследавання;
- наяўнасць эксперыментальнага матэрыялу;
- інтэрпрэтацыя дадзеных, аналіз і падагульненне.
Вучэбна-даследчая дзейнасць - гэта дзейнасць, галоўнай мэтай якой з'яўляецца адукацыйны вынік, яна накіравана на навучанне школьнікаў, развіцця ў іх даследчага мыслення.
У наступных раздзелах даецца спроба разгледзець увесь працэс падрыхтоўкі даследавання ад выбару тэмы да абароны работы.